افزایش مهریه پس از عقد

آیا امکان افزایش مهریه پس از عقد وجود دارد؟

افزایش مهریه پس از عقد برای زوجه موضوعی است که درقانون مدنی از آن ذکری به میان نیامده است.

با وجود این به لحاظ طرح دعاوی بسیار درمحاکم پیرامون افزایش مهریه و تغییرات صورت گرفته در آن، در رویه قضایی کشور مواضع متفاوتی در خصوص این موضوع اتخاذ شده است.

• برخی محاکم با این استدلال که مهریه شرعی همان است که در ضمن عقد نکاح مقرر شده، دعوای مطالبه مازاد بر مهریه را محکوم به رد می دانند.
• در مقابل برخی به استناد حکومت اراده طرفین عقد، عدم مخالفت چنین توافقاتی با موازین شرعی وقوانین موضوعه و مقررات دولتی، دعوای خواهان را مسموع دانسته و زوج را به پرداخت مهریه مذکور محکوم می نمایند.

جایگاه افزایش مهریه در میان صاحب نظران

1- برخی  معتقدند مهریه عوض عقد نکاح نیست و تراضی و توافق طرفین بر تغییر مهریه و یا حتی هبه آن به زوجه، خلاف شرع محسوب نمی‌شود و در هیچ کجای فقه یا قانون نیز به این مطلب اشاره نشده که میزان مهریه لایتغیر باشد.

2- برخی نیز اعتقاد دارند ضمانت‌های اجرایی و حقوق مهریه غیرقابل افزایش است.

 پس از عقد نکاح، زوجین می‌توانند توافق کنند که مثلاً تا 10 برابر میزان مهریه به زوجه پرداخت شود. اما نکته اینجاست که:

اولاً: این توافق موجب “حق حبس” و عدم تمکین زوجه نیست و صرفاً یک بدهی مانند هر بدهی دیگر خواهد بود.

ثانیاً: به‌محض پرداخت “مهریه” که به‌هنگام عقد نکاح بدان اشاره شده، زوج دراین‌باره تکلیف و تعهد خویش را اجرا کرده است.

در این میان برخی دیگر  نیز اعتقاد دارند، مهریه آن است که قبل از وقوع عقد ازدواج بر آن توافق شده و در موقع وقوع عقد ازدواج در قباله درج می‌شود.

و چنانچه بعد از وقوع عقد قصد افزایش مهریه وجود داشته باشد، این موضوع مهریه تلقی نمی‌شود زیرا در مقابل آن عقد جدیدی وجود ندارد،  بلکه هبه مالی از سوی شوهر به زوجه است یا هرنوع عقد غیرمعوض دیگری؛ لذا این افزایش مهریه وجاهت شرعی و قانونی ندارد.

جایگاه  افزایش مهریه به موجب قانون

هیأت عمومی دیوان عدالت اداری نیز  پس از بحث و بررسی در تاریخ دوازدهم مردادماه سال ۱۳۸۸ رأی خود را  اعلام نمود:

• مبنی بر اینکه “مهریه شرعی همان است که ضمن عقد واقع شده است.
• و ازدیاد مهر بعد از عقد شرعا صحیح نیست.
• و ترتیب آثار مهریه بر آن صورت نمی گیرد”.

به موجب رأی دیوان باید گفت: افزایش مهریه پس از عقد شرعا صحیح نیست.

 لذا اگر بعد از وقوع عقد و ثبت مهریه، طرفین تصمیم به افزایش مهریه بگیرند و حتی اقرارنامه‌ای تنظیم و توضیحاتی اضافه ‌شود این شرایط جدید نمی‌تواند به عنوان مهریه اصلی تلقی شود.

در واقع افزایش بعدی تنها یک تعهد و هبه از طرف شوهر به زوجه است و عنوان و امتیازات مهریه را ندارد.

• در حال حاضر همه دادگاه ها ی خانواده می بایست طبق رأی دیوان عدالت اداری عمل نموده و امکان افزایش مهریه بعد از عقد وجود نداشته باشد.
• پس افزایش مقدار مهریه جزء مهریه نیست فقط یک تعهد و هبه از سوی شوهر به زوجه است که عنوان و امتیازات مهریه را ندارد.
• لذا هرگونه افزایش در میزان مهریه، مستلزم فسخ نکاح و جاری شدن مجدد صیغه عقد دائم و تحقق ایجاب و قبول طرفین است.

نویسنده: فاطمه بیات (وکیل پایه یک دادگستری)

افزایش مهریه پس از عقد

افزایش مهریه# عقد نکاح#تعهد و هبه زوجه#