رانندگی در حالت مستی

جرم رانندگی در حالت مستی  در شرایطی است که فرد تحت تأثیر الکل یا داروهای دیگر (از جمله داروهایی که پزشک تجویز کرده‌است) در سطحی قرار گرفته‌است که توانایی کنترل صحیح و امن وسیله ی نقلیه را نداشته باشد. در بیشتر کشورها، راننده‌ای که تحت تأثیر الکل یا داروهای دیگر موجب زخمی شدن یا کشته شدن افردی شده باشد، بایدعلاوه بر زندانی شدن جریمه سنگینی را هم بپردازد.

روش‎های تشخیص استعمال مشروبات الکلی

 

اگر راننده ای مشروبات الکلی مصرف کرده باشد، پلیس با روش‌هایی مثل دستگاه‌های تشخیص مصرف مشروبات الکلی، آزمایش خون و آزمایش ادرار متوجه می شود که راننده از مشروبات الکلی یا مواد مخدر و روان‎گردان استفاده کرده است. در صورتی که برای پلیس محرز شود که راننده در حین رانندگی مست بوده است، راننده مجرم بوده و دستگاه قضایی او را مجازات خواهد کرد.

همچنین  ممانعت از انجام تست الکل یا امتناع از رفتن به پزشکی قانونی، می تواند قرینه‌ای بر ارتکاب جرم باشد. البته در این مورد شک و تردید وجود خواهد داشت و به راحتی نمی تواند ممتنع را محکوم کند. با وجود این سابقه دار بودن راننده در محکومیت جزایی وی موثر است.

مجازات رانندگی در حالت مستی  

رانندگی در حالت مستی متضمن دو نوع مجازات است :اول مجازات شرب خمر و دوم تشدید در مجازات رانندگی. لذا اگر  راننده‌ مست هنگام رانندگی مرتکب جرم شود اما این جرم با تصادف همراه نباشد، به مجازات تخلف رانندگی  و مجازات شرب خمر محکوم خواهد شد؛اما اگر راننده مست در حالت مستی  باعث تصادف شود به مجازات در تخلف رانندگی، مجازات شرب‌خمر و مجازات صدمه‌های  غیرعمدی محکوم خواهد شد.

در قانون مجازات اسلامی شرب خمر به عنوان یک جرم مستقل قابل مجازات است. طبق ماده ۲۶۵ قانون مجازات اسلامی: ((حد مصرف مسکر، ۸۰ ضربه شلاق است))

پس طبق قانون مجازات اسلامی خوردن مسکر، موجب حد است اعم از آن که کم باشد یا زیاد، مست کند یا نکند، خالص باشد یا مخلوط . حال اگر فرد در حالت مستی جرم دیگری مرتکب شود با توجه به این موضوع که خود را برای آن جرم مست کرده باشد یا نه قانون گذار مجازاتهای متفاوتی پیش بینی کرده است.

مطابق ماده ۷۱۴  قانون مجازات اسلامی: «هرگاه بی احتیاطی، بی مبالاتی، عدم مهارت یا عدم رعایت نظامات دولتی یا عدم مهارت راننده( اعم از وسائط نقلیه ی زمینی یا آبی یا هوایی) یا متصدی وسیله موتوری منتهی به قتل غیر عمد شو، مرتکب به ۶ ماه تا ۳ سال حبس و نیز به پرداخت دیه در صورت مطالبه اولیای دم محکوم می‌ شود.»

حال  قانون گذار طبق ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی برای کسانی که مشروبات الکلی استفاده کرده اند و در حالت مستی اقدام به رانندگی نموده اند،  مجازات شدیدتری در نظر گرفته است.

ماده ۷۱۸ قانون مجازات اسلامی:

طبق  این ماده از قانون  مجازات اسلامی: « در مورد مواد فوق هرگاه راننده یا متصدی وسائل موتوری در موقع وقوع جرم مست بوده و …  به بیش از  دو سوم حداکثر مجازات مذکور در مواد  فوق محکوم خواهد شد. دادگاه می تواند علاوه بر مجازات فوق مرتکب را به مدت یک تا پنج سال ازحق رانندگی یا تصدی وسائل موتوری محرووم نماید.»

 به عنوان نمونه اگر راننده در حالت مستی مرتکب قتل غیر عمد شود دادگاه می‌تواند وی را به بیش از ۵ سال حبس محکوم نماید. بعلاوه دادگاه می‌تواند راننده متخلف را به مدت ۱ تا ۵ سال از رانندگی و تصدی وسایل نقلیه محروم نماید.

 با توجه به مطالب فوق الذکر مجازات های زیر را می توان برای رانندگی در حال مستی متصور شد:

 1- مجازات شرب خمر، ۸۰ ضربه شلاق است.

 2- در صورت رانندگی در حالت مستی و وقوع تصادف ، مقصر به بیش از دو سوم  حداکثر مجازات قانونی محکوم می‌گردد یعنی به بیش از ۵ سال حبس محکوم می شود . همچنین دادگاه می‌تواند مرتکب را به مدت ۱ تا ۵ سال از رانندگی محروم کند.

3- رانندگی در حالت مستی یا با مصرف روانگردان ۴۰۰ هزار تومان جریمه از سوی پلیس راهور را در پی دارد.
4- در صورت تصادف در حالت مستی و بروز صدمه بدنی شرکت بیمه پس از پرداخت خسارت به زیان دیده جهت دریافت وجوه پرداخت شده به شخصی که موجب خسارت شده است، مراجعه می‌کند.

تعلق بیمه به رانندگان مست

براساس قانون، بیمه شخص ثالث باید خسارت‌های ناشی از تصادفات را در هر شرایطی پرداخت کند ولواینکه  رانندگی بدون گواهینامه و  یا در حالت مستی باشد . لذا از آن جا که در واقع وسیله نقلیه بیمه شده نه شخص بیمه کننده، بیمه‌های شخص ثالث به‌پرداخت حق بیمه، مکلف هستند . همچنین لازم به ذکر است که در ماده 6 قانون بیمه گذشته، بیمه شخص ثالث در حالت مستی راننده تنها در صورت فوت و یا نقص عضو، مجبور بود تا خسارت پرداخت نماید اما در ماده 16 قانون جدید، بیمه مکلف است تا علاوه بر پرداخت غرامت فوت و یا نقص عضو، حتی هزینه های جراحت های اندک را نیز پرداخت نماید.

اما در خصوص تعلق بیمه به راننده ی مست ، بیمه مسئولیتی در قبال راننده مقصر و یا مست ندارد و بنابراین بیمه ای به راننده ی مست تعلق نخواهد گرفت.

نویسنده: فاطمه بیات (وکیل پایه یک دادگستری)