تهدید و اکراه

اگر بخواهیم در مورد تهدید و اکره سخن بگوییم نیازمند توضیح در مورد معنای آن هستیم؛

تهدید و اکراه

تهدید به معنای ترساندن و بیم دادن بوده و عبارت است از :

واداشتن دیگری به ارتکاب جرم یا گرفتن مال؛ چندان که ترس از عاقبت فعل یا ترک فعل مذکور، فاعل را مطیع تهدیدکننده کرده باشد.

جرم تهدید از جمله جرایمی است که بزهکاران برای رسیدن به مقاصد خود به آن متوسل می‌شوند و تمام قوانین کیفری دنیا از جمله قانون مجازات اسلامی ایران، آن را جرم دانسته است.

• تهدید باید ناظر به موضوعی معین باشد و در این امر، واقعی یا غیر واقعی بودن تهدید بی‌تأثیر است اما هدف مرتکب از تهدید، لزوما باید تحصیل منفعت نامشروع باشد .
• همچنین نوع وسیله تهدید اعم از کتبی، شفاهی، علنی یا غیرعلنی بودن آن در وقوع جرم مطرح نیست.

اقسام جرم تهدید

1- تهدید برای گرفتن سند و یا هرگونه نوشته

به موجب ماده ۶۶۸ قانون مجازات اسلامی: «هر کس با جبر و قهر یا با اکراه و تهدید، دیگری را ملزم به دادن نوشته یا سند یا امضا و یا مهر نماید و یا سند و نوشتهای که متعلق به او یا سپرده به او میباشد را از وی بگیرد، به حبس از سه ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.»

موضوع تهدید در این ماده، منحصراً گرفتن نوشته، سند و امثال اینها، با توسل به زور بوده  و سایر اقسام تهدید را در بر نمیگیرد.

2- تهدید به ضررهای نفسانی ومالی

مطابق ماده ی 669 قانون مجازات اسلامی: «هر کس دیگری را به هر نحو به قتل یا ضررهای نفسی و شرافتی یا مالی یا به افشای سرّی نسبت به خود یا بستگان او تهدید کند، اعم از اینکه به این واسطه تقاضای وجه یا تقاضای انجام امر یا ترک فعلی را کرده یا نکرده باشد، به مجازات شلاق تا ۷۴ ضربه یا زندان از دو ماه تا دو سال محکوم خواهد شد.»

• به عنوان مثال اگر شخصی دیگری را به کور کردن چشم یا به شکستن دندان تهدید کند، عمل او مصداق تهدید به ضررهای نفسی است.
• اگر شخصی دیگری را از مخاطرات مربوط به آبرو یا ناموس خود او یا بستگانش بترساند، عمل وی تهدید به ضررهای شرفی محسوب میشود.
• در تهدید به اضرار مالی ممکن است نسبت به خود شخص باشد یا بستگان او، و در هر دو حالت، مشمول ماده ی ۶۶۹ ق.م.ا. است.
• به عنوان مثال، اگر کسی دیگری را تهدید کند که اتومبیل پدرش را سرقت خواهد کرد یا منزل برادرش را آتش خواهد زد، با جمع شرایط تهدید واقع شده است.

3– تهدید به وسیله سلاح یا چاقو

به موجب ماده ۶۱۷ قانون مجازات اسلامی «هر کس به وسیله ی چاقو و یا هر نوع اسلحه ی دیگر تظاهر یا قدرتنمایی کند یا آن را وسیله ی مزاحمت اشخاص یا اخاذی یا تهدید قرار دهد یا با کسی گلاویز شود، در صورتی که از مصادیق محارب نباشد، به حبس از شش ماه تا دو سال و تا ۷۴ ضربه شلاق محکوم خواهد شد.» (تهدید و اکراه)

تفاوت این قسم از تهدید با تهدید به ضررهای نفسانی و مالی موضوع ماده ی ۶۶۹ این است که:

اولاً- در جرم موضوع ماده ی ۶۶۹ فرقی نمی کند که وسیلهی تهدید چه باشد. (این معنا از عبارت «به هر نحو» قابل فهم است) امّا برای تحقق بزه موضوع ماده ی ۶۱۷ استفاده از وسیله ی خاص (یعنی اسلحه اعم از سلاح سرد مانند چاقو و سلاح گرم مانند کلت کمری) ضرورت دارد.

 بدین ترتیب ماده ی ۶۱۷ مخصص ماده ی ۶۶۹ محسوب می شود. یعنی اگر مرتکب تهدید از سلاح استفاده کند، عمل او از شمول ماده ۶۶۹ خارج می شود و با جمع سایر شرایط، مصداق ماده ۶۱۷ است.

دوماً – تهدید موضوع ماده ۶۶۹ حصری و محدود به مواردی است که در متن ماده قید شده و شامل تهدید به قتل، ضررهای نفسی، شرفی، مالی و افشای سر نسبت به خود شخص یا بستگان به هر نحو جز از طریق اسلحه می شود.

 امّا تهدید موضوع ماده ۶۱۷ محدود به نوع خاصی از تهدید نیست و هر گونه تهدیدی را که به وسیله سلاح انجام شود، در بر می گیرد.

سوماً- اینکه تهدید موضوع ماده ۶۱۷ جرمی است غیرقابل گذشت که رسیدگی به آن نیازمند طرح شکایت از سوی شاکی خصوصی نیست.

بالعکس تهدید موضوع مواد ۶۶۸ و ۶۶۹  به تصریح ماده ۱۰۴ ق.م.ا. از جرائم قابل گذشت است که رسیدگی به آن، جز با شکایت شاکی خصوصی آغاز نمی شود و در صورت رضایت و اعلام گذشت شاکی، تعقیب متهم فوراً موقوف می شود.

 

نویسنده: فاطمه بیات (وکیل پایه یک دادگستری)

تهدید و اکراه

تهدید# اکراه# تهدید به وسیله چاقو# اکراه در قتل# تهدید و اکراه